β)Σκοπός –Στόχοι:

• Να ενισχυθεί η γλωσσική κατανόηση και χρήση βασικού λεξιλογίου στη Ρομανί γλώσσα.
• Να γίνει η μάθηση ευχάριστη και βιωματική μέσα από παιχνίδια.
• Να υποστηριχθούν οι μαθητές/τριες με χαμηλότερο επίπεδο κατανόησης με παιγνιώδεις τρόπους.

γ)Μέσα –Υλικά:

• Κάρτες με εικόνες και λέξεις

δ)Ενδεικτική Διάρκεια: 3 μήνες

ε)Περιγραφή δράσης:

Η δραστηριότητα υλοποιήθηκε στο μάθημα της Γλώσσας στη Ε’ τάξη, στο πλαίσιο των διδακτικών στόχων που αφορούν στην κατανόηση, παραγωγή και εμπλουτισμό λεξιλογίου, καθώς και την αναγνώριση της γλωσσικής ποικιλότητας μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Η δράση εντάχθηκε στο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα σε μία διδακτική ώρα και βασίστηκε στο υλικό που είχαν δημιουργήσει οι μαθητές/τριες σε προηγούμενες δραστηριότητες (λέξεις και φράσεις στη Ρομανί).

Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν σε εκπαιδευτικά παιχνίδια λεξιλογίου, με κύριο εργαλείο κάρτες αντιστοίχισης εικόνας–λέξης. Κάθε κάρτα περιείχε μια εικόνα και τη λέξη στη Ρομανί, ενώ σε δεύτερη φάση εμφανιζόταν και η ελληνική λέξη ώστε να υποστηρίζεται η κατανόηση. Οι λέξεις είχαν επιλεγεί από τις ενότητες που είχαν ήδη δουλευτεί: «οικογένεια», «σπίτι», «ζώα» και «καθημερινές εκφράσεις».

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Οι μαθητές/τριες ανταποκρίθηκαν θετικά στα εκπαιδευτικά παιχνίδια λεξιλογίου, δείχνοντας αυξημένο ενδιαφέρον και ενθουσιασμό. Η δραστηριότητα πέτυχε τον πρώτο στόχο, καθώς ενίσχυσε τη γλωσσική κατανόηση και χρήση βασικού λεξιλογίου στη Ρομανί γλώσσα. Αυτό φάνηκε από το ότι οι μαθητές/τριες αναγνώριζαν,  ονομάτιζαν σωστά τις λέξεις στις κάρτες, τις χρησιμοποιούσαν σε μικρές προτάσεις ή φράσεις και μπορούσαν να επαναλάβουν το λεξιλόγιο που είχαν ήδη καταγράψει.

Ο δεύτερος στόχος, η ευχάριστη και βιωματική μάθηση μέσω παιχνιδιού, επιτεύχθηκε χάρη στη μορφή των δραστηριοτήτων, που περιλάμβανε κινήσεις, εικόνες και ηχητικό υλικό. Τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά, συνεργάστηκαν σε ομάδες, χειροκροτούσαν, γελούσαν και ανυπομονούσαν για τη σειρά τους στο παιχνίδι, γεγονός που διατήρησε αμείωτο το ενδιαφέρον τους και έκανε τη μάθηση διασκεδαστική και αποτελεσματική.

Ο τρίτος στόχος, η υποστήριξη μαθητών/τριών με χαμηλότερο επίπεδο κατανόησης, επιτεύχθηκε μέσω των παιγνιωδών δραστηριοτήτων, των εικόνων και των ηχογραφήσεων. Οι μαθητές/τριες αυτοί/ές συμμετείχαν ενεργά χωρίς άγχος, αναγνώριζαν και επαναλάμβαναν τις λέξεις, ενώ η συνεργασία με τους/τις συμμαθητές/τριές τους ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή τους και τη συμμετοχή τους στην τάξη.

Συνολικά, η δραστηριότητα απέδωσε θετικά αποτελέσματα και στους τρεις στόχους: ενίσχυσε τη γλωσσική κατανόηση και τη χρήση λεξιλογίου, έκανε τη μάθηση ευχάριστη και βιωματική και υποστήριξε τους/τις μαθητές/τριες με χαμηλότερο επίπεδο κατανόησης μέσω παιγνιωδών τρόπων μάθησης. Η μάθηση μέσω παιχνιδιού αποδείχθηκε αποτελεσματική για την κατανόηση, επανάληψη και διατήρηση των λέξεων στη Ρομανί γλώσσα, ενώ παράλληλα ενίσχυσε τη θετική στάση των μαθητών/τριών απέναντι στη γλώσσα και στην εκπαιδευτική /μαθησιακή  διαδικασία.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Να εξοικειωθούν οι μαθητές/τριες με τη γλώσσα Ρομανί.
• Να ενισχυθεί η πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών/τριών μέσα από παραδοσιακές ιστορίες του λαού τους.
• Να καλλιεργηθεί η φιλαναγνωσία με βιωματικό τρόπο.
• Να αναπτυχθεί η κατανόηση, η προφορική έκφραση και η συνεργασία.

γ)Μέσα –Υλικά:

• Αφηγήσεις στα Ρομανί
• Καρτέλες λεξιλογίου
• Εικόνες για υποστήριξη κατανόησης
• Υλικά για ζωγραφική-εικονογράφηση

δ)Ενδεικτική Διάρκεια:3 μήνες

ε)Περιγραφή δράσης:

Οι μαθητές/τριες ήρθαν σε επαφή με ιστορίες και παραμύθια στη γλώσσα Ρομανί, τα οποία ο/η εκπαιδευτικός αφηγούνταν προφορικά σε  λόγο ζωντανό και παραστατικό. Μετά την αφήγηση, ακολουθούσε επεξεργασία του λεξιλογίου της ιστορίας, όπου τα παιδιά επαναλάμβαναν βασικές λέξεις και φράσεις, τις συσχέτιζαν με εικόνες ή καταστάσεις και συζητούσαν σύντομα για το νόημα της ιστορίας.

Στη συνέχεια, οι μαθητές/-τριες συμμετείχαν σε βιωματικές δραστηριότητες: ζωγράφισαν σκηνές που τους άρεσαν περισσότερο και αναδιηγήθηκαν την ιστορία με δικά τους λόγια, χρησιμοποιώντας το λεξιλόγιο που διδάχθηκαν. Η δράση οργανώθηκε έτσι ώστε να είναι διαδραστική, δημιουργική και συνεργατική, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών και δίνοντας έμφαση στην προφορική έκφραση, την κατανόηση και τη σύνδεση με την πολιτισμική τους ταυτότητα.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Οι μαθητές/τριες έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ενθουσιασμό για τη χρήση της μητρικής τους γλώσσας στο σχολείο. Συμμετείχαν ενεργά και με ενσυναίσθηση σε όλες τις φάσεις της δραστηριότητας. Μέσα από την προφορική αφήγηση κατανόησαν καλύτερα το περιεχόμενο των ιστοριών, ενώ η εικαστική δραστηριότητα τούς επέτρεψε να εκφράσουν δημιουργικά όσα άκουσαν.

Η αναδιήγηση της ιστορίας με δικά τους λόγια βοήθησε στην εμπέδωση του λεξιλογίου, στην ανάπτυξη της προφορικής έκφρασης και στη συνεργασία μεταξύ των μαθητών/τριών. Η συμμετοχή τους, ο ενθουσιασμός και η δημιουργικότητά τους απέδειξαν ότι η δράση ενίσχυσε τόσο τη γλωσσική αυτοπεποίθηση όσο και την αίσθηση πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών.

Συνολικά, η δραστηριότητα αποδείχθηκε αποτελεσματική και βιωματική, με ενεργή συμμετοχή όλων και θετικά αποτελέσματα στην κατανόηση, την έκφραση και τη δημιουργική τους έκφραση.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορική σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας Ρομά (8 Απριλίου).
• Να τιμήσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα και να νιώσουν υπερήφανοι για την καταγωγή τους.
• Να αναδειχθούν βασικά στοιχεία του πολιτισμού των Ρομά μέσα από δημιουργικές δράσεις.
• Να ενισχυθεί η ομαδικότητα και η συμμετοχή σε κοινή εκδήλωση.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Αφίσες, εικόνες, βίντεο σχετικά με την Ιστορία των Ρομά
• Μουσική Ρομά
• Προβολικός εξοπλισμός

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 1 μήνας

ε) Περιγραφή δράσης:

 Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας και της Μελέτης Περιβάλλοντος, όλο το σχολείο συμμετείχε στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ρομά (8 Απριλίου). Η δράση εντάχθηκε σε διδακτική ώρα του ωρολογίου προγράμματος και συνδέεται με τα αντίστοιχα ΠΣ, προάγοντας την ιστορική γνώση, την περιβαλλοντική και πολιτισμική συνείδηση, καθώς και τη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών.

Η δράση περιλάμβανε:

• Προβολή σύντομου βίντεο και εικόνων για την ιστορία των Ρομά, τις παραδόσεις τους και τη σημασία της 8ης Απριλίου.
• Συζήτηση και ανάλυση του περιεχομένου, με επεξεργασία βασικού λεξιλογίου, σύντομη ανάλυση της ιστορικής και κοινωνικής θέσης των Ρομά και σύνδεση με περιβαλλοντικά και κοινωνικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους.

Η δράση ενίσχυσε τη συνεργασία, την κατανόηση ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, την πολιτισμική και περιβαλλοντική ευαισθησία των μαθητών/τριών και καλλιέργησε θετική στάση απέναντι στη διαφορετικότητα και την παράδοση των Ρομά.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν με ενθουσιασμό και έντονη συναισθηματική φόρτιση. Έδειξαν πραγματικό ενδιαφέρον για την ιστορία και τις παραδόσεις του λαού τους, εκφράζοντας υπερηφάνεια για την πολιτισμική τους κληρονομιά.

Η γιορτή αποτέλεσε αφορμή για ουσιαστική συζήτηση σε όλες τις τάξεις σχετικά με την ταυτότητα, τη μνήμη, τα δικαιώματα και τη διαφορετικότητα, προάγοντας την κατανόηση ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων. Παράλληλα, η δράση ενίσχυσε τη συνεργασία, την προσοχή και την ενεργή συμμετοχή των μαθητών/τριών, ενώ το σχολείο επιβεβαίωσε τον ρόλο του ως χώρου σεβασμού, πολιτισμικής εκπαίδευσης και ενδυνάμωσης των μαθητών/τριών.

Συνολικά, η συμμετοχή όλου του σχολείου κατέδειξε ότι οι δράσεις πολιτισμικής και ιστορικής ενημέρωσης μπορούν να συνδέσουν βιωματικά τη γνώση με την υπερηφάνεια και τη συνεργασία των μαθητών/τριών.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Να ενισχυθεί η επαφή των μαθητών/τριών με την προφορική παράδοση και τη γλώσσα Ρομανί.
• Να εξοικειωθούν με βασικές λέξεις και εκφράσεις της καθημερινότητας μέσα από αφήγηση.
• Να αναπτύξουν δημιουργικές, γλωσσικές και ψηφιακές δεξιότητες.
• Να βιώσουν θετικά τη σύνδεση της τεχνολογίας με την πολιτισμική τους ταυτότητα.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Το εικονογραφημένο παραμύθι που δημιουργήθηκε με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ)
• Προτζέκτορας για προβολή
• Καρτέλες λεξιλογίου/ λεξικό

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 3 μήνες

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δράση εντάχθηκε στο μάθημα της Γλώσσας στην Ε΄ και ΣΤ’ τάξη, κατά τη διάρκεια διδακτικής ώρας στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την ενίσχυση της γλωσσικής και πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών.

Ξεκίνησε με δημιουργική αφήγηση στην τάξη: τα παιδιά, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, δημιούργησαν συλλογικά μια ιστορία πρόταση–πρόταση, αντλώντας υλικό από προσωπικές εμπειρίες και εικόνες από τη ζωή τους, κυρίως από τις επισκέψεις τους στο παζάρι. Κατά τη διαδικασία, η ιστορία αποτυπώθηκε σταδιακά στη Ρομανί γλώσσα, δίνοντας την ευκαιρία στους μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με βασικές λέξεις και φράσεις της καθημερινότητας.

Στη συνέχεια, η συλλογική αφήγηση μετατράπηκε σε εικονογραφημένο παραμύθι με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, γεγονός που ενίσχυσε τη σύνδεση της τεχνολογίας με τη δημιουργικότητα και την πολιτισμική ταυτότητα των παιδιών. Η χρήση της τεχνολογίας βοήθησε επίσης στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και στη βιωματική κατανόηση του τρόπου που η γλώσσα και η παράδοση μπορούν να συνδεθούν με σύγχρονα εργαλεία.

Η δράση συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς ενισχύει την επαφή με την προφορική παράδοση, τη γλωσσική κατανόηση και έκφραση, ενώ παράλληλα προάγει τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία και τις ψηφιακές δεξιότητες των μαθητών/τριών.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Η συλλογική δημιουργία της ιστορίας ενίσχυσε την ενεργή συμμετοχή, τη φαντασία και τη συνεργασία όλων των μαθητών/τριών. Μέσα από την αποτύπωση της ιστορίας στη Ρομανί γλώσσα, τα παιδιά εξοικειώθηκαν με βασικές λέξεις και φράσεις της καθημερινότητας, ενώ παράλληλα κατανόησαν και σεβάστηκαν την προφορική παράδοση του λαού τους.

Η μετατροπή της αφήγησης σε εικονογραφημένο παραμύθι με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης προσέφερε στους μαθητές/τριες αίσθημα υπερηφάνειας μέσω της αξιοποίησης της πολιτισμικής τους κληρονομιάς, ενισχύοντας τη θετική στάση απέναντι στη χρήση της τεχνολογίας ως εργαλείο μάθησης.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Να ενισχυθεί η επαφή των μαθητών με τη γλώσσα Ρομανί μέσα από βιωματική και ευχάριστη δραστηριότητα.
• Να γνωρίσουν τα παιδιά την πολιτισμική κληρονομιά των Ρομά μέσα από τα τραγούδια τους. Να προαχθεί η συλλογικότητα, η χαρά της μουσικής και η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
• Να εμπλουτιστεί το λεξιλόγιό τους στη Ρομανί μέσα από αυθεντικό γλωσσικό υλικό.
• Να αξιοποιηθούν τα τραγούδια ως αφετηρία για δημιουργία (π.χ. αλλαγή στίχων, προσθήκη ρυθμού, δραματοποίηση).

γ) Μέσα –Υλικά: 

• Επιλεγμένα παραδοσιακά τραγούδια Ρομά (σε ηχητική και γραπτή μορφή)
• Ηχεία
• Καρτέλες λεξιλογίου από τα τραγούδια
• Μουσικά όργανα τάξης
• Βιντεοκάμερα για καταγραφή

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 2 μήνες

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δράση εντάχθηκε στο μάθημα της Γλώσσας στη Γ’ τάξη, κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης χρονιάς και φέτος εστιάστηκε στη δημιουργία ενός νέου τραγουδιού στη γλώσσα Ρομανί, αξιοποιώντας βιωματικές και δημιουργικές μεθόδους.

Οι μαθητές/τριες, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, εργάστηκαν συλλογικά για να συνθέσουν στίχους, ενσωματώνοντας στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική παράδοση των Ρομά. Κατά τη διαδικασία, τα παιδιά γνώρισαν και χρησιμοποίησαν αυθεντικό γλωσσικό υλικό, εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους στη Ρομανί, ενώ παράλληλα προωθήθηκε η συλλογικότητα, η δημιουργικότητα και η χαρά της μουσικής σύνθεσης.

Η δραστηριότητα αξιοποίησε τα τραγούδια ως αφετηρία για περαιτέρω δημιουργία, όπως αλλαγή στίχων, προσθήκη ρυθμού ή δραματοποίηση, δίνοντας στους μαθητές/τριες τη δυνατότητα να εκφραστούν δημιουργικά και να συνδέσουν τη γλώσσα με την πολιτισμική τους κληρονομιά.

Η δράση συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς ενισχύει την επικοινωνία και τη γλωσσική ανάπτυξη στη Ρομανί, προάγει τη δημιουργικότητα και την αυτοεκτίμηση των μαθητών/τριών και συνδέει τη μάθηση με βιωματικές, ευχάριστες και πολιτισμικά σημαντικές εμπειρίες.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Η προσπάθεια δημιουργίας του τραγουδιού, αν και δεν είχε απόλυτη επιτυχία, βοήθησε τους μαθητές/τριες να εκφραστούν γλωσσικά και πολιτισμικά, ενισχύοντας το αίσθημα ταυτότητας, υπερηφάνειας και αυτοεκτίμησής τους. Παρατηρήθηκε αυξημένο ενδιαφέρον, συνεργασία και αλληλεπίδραση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ενώ η συλλογική δημιουργία ενθάρρυνε την ενεργή συμμετοχή όλων των παιδιών.

Η δραστηριότητα προώθησε την επαφή με τη γλώσσα Ρομανί μέσα από αυθεντικό γλωσσικό υλικό, τη γνωριμία με την πολιτισμική κληρονομιά των Ρομά και τη χαρά της μουσικής δημιουργίας. Επιπλέον, η χρήση της συλλογικής σύνθεσης στίχων και η δυνατότητα για αλλαγές και πειραματισμούς ενίσχυσαν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των μαθητών/τριών.

Για μελλοντικές δράσεις προτείνεται η περαιτέρω αξιοποίηση μουσικών οργάνων και η σύνδεση της δημιουργίας τραγουδιών με άλλες μορφές τέχνης, όπως ο χορός και το θέατρο, ώστε να εμπλουτιστεί ακόμη περισσότερο η πολιτισμική και γλωσσική εμπειρία των παιδιών.

β) Σκοπός –Στόχοι:

•              Να γνωρίσουν οι μαθητές βασικές λέξεις και φράσεις που αφορούν το φαγητό στη γλώσσα Ρομανί.

•              Να ενισχυθεί η χρήση της μητρικής τους γλώσσας μέσα από ένα ενδιαφέρον και πρακτικό λεξιλόγιο.

•              Να υποστηριχτεί η πολυγλωσσική τους ανάπτυξη και η πολιτισμική ταυτότητα.

γ) Μέσα –Υλικά:

Καρτέλες με εικόνες και λέξεις στη γλώσσα Ρομανί, χρωματιστά μαρκαδόροι, χαρτόνια, επιτραπέζια παιχνίδια με λέξεις

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 2 μήνες

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας στη Β’ τάξη, κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Στόχος της ήταν η γνωριμία με βασικές λέξεις και φράσεις που αφορούν το φαγητό στη γλώσσα Ρομανί, με τρόπο βιωματικό, δημιουργικό και διασκεδαστικό.

Οι μαθητές/τριες, μέσα από ομαδικές και ατομικές δραστηριότητες, έμαθαν σταδιακά το νέο λεξιλόγιο. Δημιούργησαν καρτέλες με εικόνες και λέξεις, τις οποίες στη συνέχεια χρησιμοποίησαν σε παιχνίδια μνήμης και αντιστοίχισης, ενισχύοντας την επανάληψη και εμπέδωση του λεξιλογίου. Η δραστηριότητα έδωσε την ευκαιρία για εξάσκηση του προφορικού λόγου, ενώ παράλληλα συνέβαλε στην πολυγλωσσική ανάπτυξη και την ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών μέσω της χρήσης της μητρικής τους γλώσσας.

Η δράση συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς αξιοποιεί τη μητρική γλώσσα των μαθητών/τριών ως εργαλείο μάθησης, ενισχύει την επικοινωνιακή ικανότητα και προάγει τη δημιουργική και βιωματική προσέγγιση του λεξιλογίου μέσα από διαδραστικές μεθόδους.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Οι μαθητές/τριες έδειξαν ενδιαφέρον και ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες, αποδεικνύοντας ότι γνώρισαν  βασικές λέξεις και φράσεις που αφορούν στο φαγητό στη γλώσσα Ρομανί. Μέσα από τη δημιουργία και χρήση των καρτελών με εικόνες και λέξεις, καθώς και τη συμμετοχή στα παιχνίδια μνήμης και αντιστοίχισης, οι μαθητές/τριες κατανόησαν το λεξιλόγιο και το χρησιμοποίησαν προφορικά σε κατάλληλα πλαίσια, γεγονός που αποτυπώθηκε στις απαντήσεις και στις συζητήσεις τους κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής/μαθησιακής  διαδικασίας.

Η δραστηριότητα ενίσχυσε τη χρήση της μητρικής τους γλώσσας κινητοποίησε το ενδιαφέρον, προάγοντας την πολυγλωσσική ανάπτυξη και τη σύνδεση με την πολιτισμική τους ταυτότητα. Επιπλέον, η ομαδική και ατομική δουλειά ενίσχυσε τη συνεργασία, την προσοχή και την αυτοπεποίθηση των μαθητών/τριών στη χρήση νέων λέξεων.

Ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι για την σταθερή εμπέδωση και αυτοπεποίθηση στη χρήση της Ρομανί γλώσσας είναι απαραίτητη η συνεχής επανάληψη και ενσωμάτωση του λεξιλογίου σε καθημερινά επικοινωνιακά περιβάλλοντα  και σε  πρακτικές δραστηριότητες, ώστε οι μαθητές/-τριες να εξοικειωθούν πλήρως με τη χρήση της στη γλώσσα του σχολείου και στην καθημερινή τους ζωή.

β)Σκοπός –Στόχοι:

• Να ενισχυθεί η γλωσσική και δημιουργική έκφραση των μαθητών/τριών μέσα από το θεατρικό παιχνίδι.
• Να αξιοποιηθεί η συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης για να φέρει εξειδικευμένες διδακτικές μεθόδους και υποστήριξη.
• Να εμβαθύνουν οι μαθητές/τριες στην πλοκή και στα μηνύματα του παραμυθιού, ενισχύοντας την κατανόηση της γλώσσας Ρομανί και της πολιτισμικής τους κληρονομιάς.
• Να αναπτύξουν δεξιότητες ομαδικής εργασίας, συνεργασίας και αυτοπεποίθησης.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Το εικονογραφημένο κόμικ–παραμύθι σε ψηφιακή ή έντυπη μορφή
• Κάρτες ρόλων με διαλόγους
• Συνεργασία με φοιτητές/τριες και διδάσκοντες του Τμήματος Κοινωνικής Πρόνοιας του ΔΠΘ

δ) Ενδεικτική Διάρκεια:3 μήνες

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας στη Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ’ τάξη, κατά τη διάρκεια τριών διδακτικών ωρών στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την ενίσχυση της γλωσσικής, κοινωνικής ανάπτυξης των μαθητών/τριών. Η δράση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, αξιοποιώντας εξειδικευμένες διδακτικές μεθόδους και την παροχή υποστήριξης στη διαδικασία του θεατρικού παιχνιδιού.

Η διαδικασία περιλάμβανε τα εξής στάδια:

1. Προετοιμασία
   o Παρουσίαση του κόμικ–παραμυθιού και συζήτηση για την πλοκή, τα βασικά μηνύματα και τις λέξεις στη Ρομανί γλώσσα.
   o Ανάθεση ρόλων σε μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες, με διανομή καρτών ρόλων που περιλάμβαναν βασικούς διαλόγους στη Ρομανί και σύντομη μετάφραση στα ελληνικά.
2. Πρόβες
   o Οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες εργάστηκαν ομαδικά για να στήσουν σύντομες σκηνές, ενισχύοντας την ομαδική εργασία, τη συνεργασία και την αυτοπεποίθηση.
   o Μέσα από τις πρόβες, οι μαθητές/τριες εμβάθυναν στην πλοκή και τα μηνύματα του παραμυθιού, εξασκώντας παράλληλα την κατανόηση και χρήση της γλώσσας Ρομανί.
3. Παρουσίαση (3η συνάντηση)
   o Επίσημη παράσταση σε επιλεγμένο κοινό (σχολείο, γονείς, φοιτητές/τριες/καθηγητές/τριες), όπου οι μαθητές/τριες είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν δημιουργικά και γλωσσικά, παρουσιάζοντας όσα είχαν μάθει και δημιουργήσει.

Η δραστηριότητα συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας και το ΠΣ Πολιτισμικών Θεμάτων, καθώς προάγει τη γλωσσική και δημιουργική έκφραση, ενισχύει τη γνωριμία με την πολιτισμική κληρονομιά των Ρομά και προάγει δεξιότητες συνεργασίας, ομαδικής εργασίας και αυτοπεποίθησης. Επιπλέον, η συμμετοχή των φοιτητών/τριών του Τμήματος Κοινωνικής Πρόνοιας συνέβαλε στην αξιοποίηση συμβουλευτικών και βιωματικών μεθόδων, εμπλουτίζοντας τη μαθησιακή εμπειρία.
στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:
Κατά τη διάρκεια της δράσης, οι μαθητές/τριες γνώρισαν και χρησιμοποίησαν λέξεις και φράσεις στη γλώσσα Ρομανί, μέσα από τους διαλόγους και τα κείμενα των ρόλων τους. Η κατανόηση της γλώσσας Ρομανί διαπιστώθηκε από τις προφορικές τους απαντήσεις, την ικανότητα να αναπαραγάγουν τους διαλόγους και τη συμμετοχή τους στις σύντομες σκηνές.
Οι μαθητές/τριες και οι φοιτητές/τριες συνεργάστηκαν για την εκτέλεση των ρόλων, καταγράφοντας σύντομες αναφορές σχετικά με το τι λειτούργησε καλά και τι δυσκόλεψε τη συνεργασία. Η παρατήρηση των εκπαιδευτικών έδειξε αυξημένη ενεργητικότητα, αυτοπεποίθηση και δημιουργική έκφραση, ενώ η ομαδική εργασία ενίσχυσε τις διαπροσωπικές σχέσεις και την ικανότητα συνεργασίας μέσα στην ομάδα.
Η δραστηριότητα βοήθησε τους μαθητές/τριες να εμβαθύνουν στην πλοκή και στα μηνύματα του παραμυθιού, να συνδέσουν τη γλώσσα με την πολιτισμική τους κληρονομιά και να βιώσουν θετικά συναισθήματα με τη χρήση της Ρομανί γλώσσας σε δημιουργικό πλαίσιο.
Για μελλοντικές δράσεις προτείνεται η ενσωμάτωση μουσικών οργάνων και τεχνικών αφήγησης, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η πολιτισμική εμπειρία και η βιωματική μάθηση των μαθητών/τριών, εμπλουτίζοντας τη σύνδεση γλώσσας, παράδοσης και θεατρικής δημιουργίας.

β) Σκοπός –Στόχοι:
 Ενίσχυση της γλωσσικής κατανόησης και της εξοικείωσης των μαθητών/τριών με τη Ρομανί.
 Ενδυνάμωση της σχέσης των μαθητών/τριών με την προφορική παράδοση και τη λογοτεχνία του πολιτισμού τους.
 Καλλιέργεια της προφορικής έκφρασης και της αυτοπεποίθησης μέσα από τη συμμετοχή στην αφήγηση.
 Δημιουργία θετικού κλίματος ακρόασης και ανταλλαγής εμπειριών στην τάξη.
γ) Μέσα –Υλικά:
 Παραμύθια μεταφρασμένα ή γραμμένα στη γλώσσα Ρομανί
 Εκτυπώσεις
δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 2 μήνες
ε) Περιγραφή δράσης:
Η δράση εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας στη Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ’ τάξη, κατά τη διάρκεια διδακτικών ωρών στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης σχολικής χρονιάς και στοχεύει στην ενίσχυση της γλωσσικής κατανόησης και της εξοικείωσης των μαθητών με τη Ρομανί γλώσσα.
Οι εκπαιδευτικοί επέλεξαν παραμύθια στη Ρομανί, τα οποία διάβασαν στην τάξη και συζήτησαν με τα παιδιά, εστιάζοντας στο νόημα της ιστορίας και στις λέξεις που επαναλαμβάνονταν. Στη συνέχεια, οι μαθητές/τριες που το επιθυμούσαν ανέλαβαν να διαβάσουν ή να αφηγηθούν μικρά τμήματα των ιστοριών, με προαιρετική συμμετοχή αλλά με έμφαση στην προσπάθεια και όχι στην ακρίβεια.
Οι ιστορίες συνοδεύτηκαν από ερωτήσεις κατανόησης και απλές κινήσεις ή δραστηριότητες, ώστε οι μαθητές/τριες να εμβαθύνουν στο περιεχόμενο και να συνδέσουν τη γλώσσα με την προφορική παράδοση και τη λογοτεχνία του πολιτισμού τους. Η δραστηριότητα προώθησε την προφορική έκφραση, την αυτοπεποίθηση και τη δημιουργία θετικού κλίματος ακρόασης και ανταλλαγής εμπειριών στην τάξη.
Η δράση συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς ενισχύει την γλωσσική κατανόηση, την προφορική έκφραση, την πολιτισμική εκπαίδευση και τη βιωματική μάθηση, αξιοποιώντας τη μητρική γλώσσα των μαθητών/τριών για ουσιαστική συμμετοχή και μάθηση.
στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:
Κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, οι μαθητές/τριες γνωρίστηκαν και χρησιμοποίησαν λέξεις και φράσεις στη γλώσσα Ρομανί, κυρίως μέσω των ιστοριών που διαβάστηκαν και των ρόλων αφηγητών που ανέλαβαν. Η γνώση τους διαπιστώθηκε από την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν λέξεις που χρησιμοποιούν στο σπίτι, να απαντούν σε ερωτήσεις κατανόησης και να αφηγούνται τμήματα της ιστορίας με δικά τους λόγια.
Η συμμετοχή στην αφήγηση και στις δραστηριότητες συνοδεύτηκε από ενίσχυση της προφορικής έκφρασης και της αυτοπεποίθησης των μαθητών/τριών. Κάποια παιδιά δυσκολεύτηκαν στην ανάγνωση, αλλά υποστηρίχθηκαν με ομαδικές πρακτικές, μοντελοποίηση και καθοδήγηση από τους/τις εκπαιδευτικούς, γεγονός που βοήθησε στην ενεργή συμμετοχή τους.
Η συνέχιση της δράσης από την προηγούμενη χρονιά συνέβαλε στην οικειότητα με τη Ρομανί γλώσσα, στην εμπιστοσύνη και στη θετική σχέση με την προφορική παράδοση και τη λογοτεχνία του πολιτισμού τους. Μέσα από τη συζήτηση των λέξεων και την ανταλλαγή εμπειριών στην τάξη, καλλιεργήθηκε θετικό κλίμα ακρόασης και επικοινωνίας, ενώ οι μαθητές/τριες μπόρεσαν να συνδέσουν την εκμάθηση της γλώσσας με την καθημερινή τους εμπειρία.
Για μελλοντικές δράσεις προτείνεται η συστηματική επανάληψη σε εβδομαδιαία βάση και η ένταξη νέων ιστοριών και δραστηριοτήτων, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η γλωσσική κατανόηση, η προφορική έκφραση και η πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών/τριών.

β) Σκοπός –Στόχοι:
• Καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης και ενίσχυση της πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών.
• Εξοικείωση με βασικές ιστορικές πληροφορίες για τους Ρομά και τη σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ρομά.
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων προφορικής έκφρασης στη Ρομανί μέσα από τη δημιουργία αφηγήσεων.
• Ενίσχυση της συμμετοχής σε δράσεις μνήμης και εορτασμού με συλλογικό χαρακτήρα.
γ) Μέσα –Υλικά:
• Φωτογραφίες και εικόνες σχετικές με την ιστορία των Ρομά
• Κείμενα και πληροφοριακό υλικό για την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά σε απλή γλώσσα
• Οπτικοακουστικό υλικό (προβολές, μουσική)
δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 1 μήνα
ε) Περιγραφή δράσης:
Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο των μαθημάτων Ιστορίας (Ε΄ , ΣΤ’τάξη) και Μελέτης Περιβάλλοντος (Γ΄,Δ’ τάξη), στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά (8 Απριλίου). Στόχος της ήταν η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης, η ενίσχυση της πολιτισμικής ταυτότητας και η εξοικείωση των μαθητών/τριών με βασικές ιστορικές πληροφορίες για τους Ρομά.
Η δράση ξεκίνησε με παρουσίαση οπτικοποιημένων πληροφοριών από τους/τις εκπαιδευτικούς, σχετικά με τη ζωή, τις μετακινήσεις και τους αγώνες των Ρομά, δίνοντας έμφαση στη σημασία της συγκεκριμένης ημέρας. Στη συνέχεια, οι μαθητές/τριες συμμετείχαν σε συζήτηση και ανταλλαγή εμπειριών από την οικογενειακή τους ζωή, συνδέοντας την προσωπική εμπειρία με την ιστορική γνώση.
Παράλληλα, οι μαθητές/τριες είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν δεξιότητες προφορικής έκφρασης στη Ρομανί, δημιουργώντας σύντομες αφηγήσεις ή περιγραφές εμπειριών σχετικών με την ιστορία των Ρομά. Η συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις μνήμης και εορτασμού ενίσχυσε το αίσθημα συνεργασίας και κοινής ταυτότητας.
Η δραστηριότητα συνδέεται με το ΠΣ Ιστορίας και Πολιτισμικών Θεμάτων, καθώς προάγει τη γνωριμία με ιστορικά γεγονότα και πολιτισμικές παραδόσεις, ενισχύει τη γλωσσική έκφραση στη μητρική γλώσσα και καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, την ιστορική σκέψη και τον συλλογικό χαρακτήρα συμμετοχής.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:
Η δραστηριότητα προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον και ενεργή συμμετοχή από τους μαθητές/τριες, καθώς τους επέτρεψε να δουν τη γλώσσα και την πολιτισμική τους κληρονομιά να παρουσιάζεται με σεβασμό και επίσημο χαρακτήρα. Η γνώση της Ρομανί γλώσσας αξιολογήθηκε μέσα από την ικανότητα των μαθητών/τριών να αναγνωρίζουν βασικές λέξεις και φράσεις κατά την παρουσίαση, να συμμετέχουν σε συζήτηση και να αφηγούνται προσωπικές εμπειρίες, αποδεικνύοντας ότι γνωρίστηκαν και χρησιμοποίησαν τη γλώσσα σε ουσιαστικό πλαίσιο.
Η σύνδεση των ιστορικών πληροφοριών με την προσωπική τους ιστορία και οικογενειακές εμπειρίες ενίσχυσε την κατανόηση της ιστορίας των Ρομά και τη σημασία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ρομά. Ορισμένα παιδιά παρουσίασαν τις πληροφορίες με περηφάνεια και σαφήνεια, ενώ άλλα χρειάστηκαν υποστήριξη για την ιστορική διατύπωση, η οποία δόθηκε μέσα από μοντελοποίηση και καθοδήγηση από τους/τις εκπαιδευτικούς.
Η χρήση της Ρομανί γλώσσας κατά τη δραστηριότητα λειτούργησε ενδυναμωτικά, ενισχύοντας την προφορική έκφραση, την αυτοπεποίθηση και τη σχέση των μαθητών/τριών με την πολιτισμική τους ταυτότητα. Παράλληλα, η συλλογική συμμετοχή δημιούργησε θετικό κλίμα ακρόασης και ανταλλαγής εμπειριών, ενώ η δράση συνέβαλε στην ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας και συλλογικού εορτασμού.
Για μελλοντικές δράσεις προτείνεται η συνεχής ενσωμάτωση δραστηριοτήτων ιστορικής και πολιτισμικής αφύπνισης στη Ρομανί γλώσσα καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η γλωσσική, ιστορική και πολιτισμική συνείδηση των μαθητών/τριών.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών στη Ρομανί με βιωματικό και παιγνιώδη τρόπο
• Εξάσκηση της μνήμης και της προσοχής
• Ενίσχυση της συνεργασίας και της ομαδικότητας
• Προώθηση της χρήσης της Ρομανί ως εργαλείου μάθησης και δημιουργίας

γ) Μέσα –Υλικά:

• Καρτέλες με εικόνες και λέξεις στη Ρομανί
• Εκτυπωτής, ψαλίδια, πλαστικοποιητής
• Κουτιά αποθήκευσης για τις κάρτες
• Πίνακας αναφοράς με λεξιλόγιο
• Έτοιμα παιχνίδια μνήμης (Memory) που προσαρμόστηκαν στη Ρομανί

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 3 μήνες

ε) Περιγραφή δράσης:

Οι μαθητές/τριες γνώρισαν και χρησιμοποίησαν νέες λέξεις και φράσεις στη Ρομανί μέσα από τα παιχνίδια μνήμης, όπως φαγητά, ζώα, ρούχα και αντικείμενα της καθημερινής ζωής. Η ικανότητά τους να εντοπίζουν σωστά τα ζευγάρια λέξης–εικόνας και να προφέρουν τις λέξεις σωστά έδειξε ότι εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους και εξασκήθηκαν στην ενεργή χρήση της γλώσσας. Παράλληλα, η συνεργασία και η ομαδική εργασία ενίσχυσαν τη μνήμη, την προσοχή και την αυτοπεποίθησή τους. Η δημιουργία των δικών τους καρτών μνήμης επέτρεψε στους/στις  μαθητές/τριες να συνδέσουν τη γλώσσα με την καθημερινή τους εμπειρία και να εκφραστούν δημιουργικά. Η δραστηριότητα απέδειξε ότι η Ρομανί μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο μάθησης και δημιουργίας, ενώ η ενεργή συμμετοχή και η χρήση της σε ομάδες κατέγραψαν την επίτευξη των στόχων για γλωσσική ανάπτυξη, ομαδικότητα και βιωματική μάθηση. Για το μέλλον προτείνεται η συνεχής εμπλουτισμένη χρήση του παιχνιδιού με νέες θεματικές, ώστε να ενισχυθεί η επανάληψη και η αυτοπεποίθηση στη χρήση της Ρομανί..

Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Η δράση αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική για την εξάσκηση και εμπέδωση του λεξιλογίου στη Ρομανί, καθώς οι μαθητές/τριες μπορούσαν να αναγνωρίζουν και να προφέρουν σωστά τις λέξεις που είχαν χρησιμοποιηθεί στα παιχνίδια μνήμης, αποδεικνύοντας ότι γνώρισαν και χρησιμοποίησαν το νέο λεξιλόγιο σε πρακτικό πλαίσιο. Το παιχνίδι συνέβαλε επίσης στην ενίσχυση της γλωσσικής αυτοπεποίθησης, καθώς οι μαθητές/τριες συμμετείχαν ενεργά, προφέροντας λέξεις και συνεργαζόμενοι στις ομάδες. Η κοινωνική αλληλεπίδραση και η ομαδικότητα ενισχύθηκαν μέσα από τη συνεργασία για την επίτευξη των στόχων του παιχνιδιού, ενώ η δημιουργία των δικών τους καρτών μνήμης προώθησε τη δημιουργική έκφραση και τη σύνδεση της γλώσσας με την καθημερινή ζωή. Η θετική ανταπόκριση των παιδιών οδήγησε στη συνέχιση της δράσης με νέα παιχνίδια και θεματικές, διευρύνοντας τις ευκαιρίες για βιωματική μάθηση, γλωσσική ενδυνάμωση και ανάπτυξη δεξιοτήτων μνήμης και προσοχής.

β) Σκοπός –Στόχοι:
• Ενίσχυση της εκμάθησης λεξιλογίου στη γλώσσα Ρομανί μέσα από βιωματικές δραστηριότητες.
• Εξάσκηση της μνήμης, της συγκέντρωσης και της συνεργασίας των μαθητών.
• Σύνδεση της γλώσσας με δημιουργικές και διασκεδαστικές μορφές μάθησης.
• Καλλιέργεια θετικής στάσης προς τη Ρομανί μέσω παιχνιδιού.
γ) Μέσα –Υλικά:
• Χειροποίητες κάρτες αντιστοίχισης (εικόνα – λέξη στα Ρομανί)
• Παιχνίδια μνήμης (memory)
• Έτοιμα εκπαιδευτικά επιτραπέζια προσαρμοσμένα στη Ρομανί
• Εκτυπωτής, χαρτί, πλαστικοποιητής, κουτιά αποθήκευσης
δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 3 μήνες
ε) Περιγραφή δράσης:
Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών στη Ρομανί μέσω βιωματικής και παιγνιώδους μάθησης. Η δράση σχεδιάστηκε ώστε να συνδυάζει τη διασκέδαση, τη συνεργασία και την εκμάθηση νέου λεξιλογίου, συνδέοντας τη μάθηση με καθημερινές εμπειρίες των μαθητών/τριών.
Η δράση ξεκίνησε με παιχνίδια αντιστοίχισης εικόνας–λέξης στη Ρομανί και συνεχίστηκε με memory games για την εμπέδωση του λεξιλογίου. Στη συνέχεια, προστέθηκαν έτοιμα εκπαιδευτικά επιτραπέζια παιχνίδια, όπως bingo λέξεων και ντόμινο λεξιλογίου, προσαρμοσμένα στη Ρομανί, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε μικρές ομάδες. Οι μαθητές/τριες εξασκήθηκαν σε βασικές λέξεις και φράσεις, ενισχύοντας τον προφορικό λόγο με φυσικό και παιγνιώδη τρόπο. Η δραστηριότητα προάγει τη μνήμη, τη συγκέντρωση και την ομαδικότητα, ενώ η δημιουργική και διασκεδαστική προσέγγιση ενίσχυσε τη θετική στάση των μαθητών/τριών απέναντι στη Ρομανί, συνδέοντας τη γλώσσα με καθημερινές και βιωματικές εμπειρίες, όπως προβλέπει το ΠΣ Γλώσσας.
στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:
Η δράση απέδωσε θετικά αποτελέσματα στην εκμάθηση λεξιλογίου στη Ρομανί, καθώς οι μαθητές/τριες μπορούσαν να αναγνωρίζουν και να χρησιμοποιούν σωστά τις λέξεις και τις φράσεις που παρουσιάστηκαν στα παιχνίδια, αποδεικνύοντας ότι γνώρισαν και εμπέδωσαν το νέο λεξιλόγιο. Η ενεργή συμμετοχή και ο ενθουσιασμός τους φάνηκαν κατά την εκτέλεση των παιχνιδιών, την προφορά των λέξεων και την προσπάθεια να εντοπίσουν σωστά τα ζευγάρια λέξης–εικόνας ή να ολοκληρώσουν τις ασκήσεις bingo και ντόμινο. Η χρήση διαφορετικών παιχνιδιών συνέβαλε στην ενίσχυση της μνήμης, της συγκέντρωσης και της συνεργασίας των μαθητών/τριών, ενώ παράλληλα η παιγνιώδης προσέγγιση βοήθησε στη δημιουργική σύνδεση της γλώσσας με καθημερινές εμπειρίες και καλλιέργησε θετική στάση απέναντι στη Ρομανί. Η συνεχής εφαρμογή και εμπλουτισμός των παιχνιδιών σε επόμενα στάδια του προγράμματος επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα της δράσης στη γλωσσική ενδυνάμωση και τη βιωματική μάθηση των μαθητών/τριών.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Ενίσχυση της επαφής των μαθητών/τριών με τη γλώσσα Ρομανί μέσα από το ανάγνωσμα.
• Προώθηση της φιλαναγνωσίας και της γλωσσικής ταυτότητας.
• Δημιουργία ευκαιριών για εξάσκηση και εμβάθυνση της γνώσης της Ρομανί τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι.
• Ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας στην αξία της μητρικής γλώσσας.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Παραμύθια στη γλώσσα Ρομανί
• Λεξικά Ρομανί
• Εικονοβιβλία στη Ρομανί
• Ράφια, κουτιά αποθήκευσης, ετικέτες
• Χώρος γωνιάς ανάγνωσης στο σχολείο

δ) Ενδεικτική Διάρκεια: Διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς, με τακτική χρήση

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την ενίσχυση της ανάγνωσης και της εξοικείωσης των μαθητών με τη γλώσσα Ρομανί. Στο σχολείο δημιουργήθηκε γωνιά ανάγνωσης αφιερωμένη στη Ρομανί, όπου συγκεντρώθηκαν παραμύθια, λεξικά και εικονοβιβλία. Το υλικό είναι διαθέσιμο για δανεισμό, ώστε οι μαθητές/τριεςνα μπορούν να το παίρνουν και στο σπίτι τους, ενισχύοντας την επαφή με τη γλώσσα, την φιλαναγνωσία και τη γλωσσική τους ταυτότητα. Η γωνιά λειτουργεί ως καθημερινός χώρος μάθησης, παρέχοντας ευκαιρίες για εξάσκηση και εμβάθυνση του λεξιλογίου και της κουλτούρας των Ρομά, ενώ παράλληλα ευαισθητοποιεί τη σχολική κοινότητα στην αξία της μητρικής γλώσσας, συνδέοντας τη δράση με τους στόχους του ΠΣ Γλώσσας.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Η δράση είχε θετική ανταπόκριση από τους/τις μαθητές/τριες και τους γονείς, καθώς οι μαθητές/τριες χρησιμοποίησαν ενεργά το υλικό της γωνιάς ανάγνωσης για να διαβάσουν και να εξασκήσουν λέξεις και φράσεις στη Ρομανί, δείχνοντας ότι γνώρισαν και αξιοποίησαν τη γλώσσα σε πρακτικό επίπεδο. Η δυνατότητα δανεισμού βιβλίων στο σπίτι συνέβαλε στην επανάληψη και εμπέδωση του λεξιλογίου εκτός σχολείου, ενισχύοντας τη γλωσσική αυτοπεποίθηση και την ταυτότητά τους. Παρατηρήθηκε αυξημένο ενδιαφέρον για την ανάγνωση, με τους/τις μαθητές/τριες να συζητούν μεταξύ τους για τις ιστορίες και να αναγνωρίζουν λέξεις που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή τους ζωή. Η δημιουργία και λειτουργία της βιβλιοθήκης συνέβαλε επίσης στην ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας σχετικά με την αξία της μητρικής γλώσσας. Η δράση προγραμματίζεται να συνεχιστεί και να εμπλουτιστεί με νέο υλικό, προκειμένου να διευρυνθούν οι ευκαιρίες για εξάσκηση και εμβάθυνση της Ρομανί μέσα στο σχολείο και στο σπίτι.

β) Σκοπός –Στόχοι:
• Εξοικείωση των μαθητών/τριών με βασικούς καθημερινούς διαλόγους στη Ρομανί.
• Ανάπτυξη προφορικού λόγου και επικοινωνιακών δεξιοτήτων.
• Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης μέσω της θεατρικής έκφρασης και συνεργασίας.
• Εφαρμογή της γλώσσας σε ρεαλιστικά πλαίσια.
γ) Μέσα –Υλικά:
• Φύλλα εργασίας με προτεινόμενους διαλόγους
• Λεξικά Ρομανί – Ελληνικά για υποστήριξη
• Σημειωματάρια ή χαρτιά για σημειώσεις από τους/τις μαθητές/τριες
δ) Ενδεικτική Διάρκεια: 2 μήνες
ε) Περιγραφή δράσης:
Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την ανάπτυξη προφορικού λόγου και επικοινωνιακών δεξιοτήτων στη γλώσσα Ρομανί. Οι μαθητές/τριες, με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών, προσπάθησαν να δημιουργήσουν απλούς και καθημερινούς διαλόγους, όπως χαιρετισμούς, συζητήσεις στο μαγαζί ή στην οικογένεια. Χρησιμοποίησαν λεξικά και σημειώσεις για να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους και να κατανοήσουν καλύτερα τις λέξεις. Στη συνέχεια, παρουσίασαν τους διαλόγους μέσα στην τάξη, εφαρμόζοντας τη γλώσσα σε ρεαλιστικά πλαίσια και ενισχύοντας την ενεργητική χρήση της. Η δραστηριότητα προάγει την αυτοπεποίθηση των μαθητών/τριών μέσω της συνεργασίας και της θεατρικής έκφρασης, ενώ συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς υποστηρίζει την επικοινωνία, την πολυγλωσσική ανάπτυξη και την πρακτική εφαρμογή της Ρομανί σε καθημερινές καταστάσεις.
στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση: Η δραστηριότητα ενίσχυσε την εξοικείωση των μαθητών/τριών με βασικούς καθημερινούς διαλόγους στη Ρομανί. Οι μαθητές/τριες μπόρεσαν να εφαρμόσουν νέες λέξεις και εκφράσεις σε ρεαλιστικά πλαίσια, όπως χαιρετισμούς ή συνομιλίες στο μαγαζί, γεγονός που φανερώνει ότι γνώρισαν και χρησιμοποίησαν τη γλώσσα στην πράξη. Η χρήση λεξικών και σημειώσεων υποστήριξε τους /τις μαθητές/τριες με χαμηλότερο επίπεδο, ενώ η παρουσίαση των διαλόγων στην τάξη έδειξε την ανάπτυξη προφορικού λόγου, επικοινωνιακών δεξιοτήτων και αυτοπεποίθησης. Η συνεργασία κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας ενίσχυσε την ομαδικότητα και τη δημιουργική έκφραση, ενώ η βιωματική προσέγγιση έκανε τη μάθηση πιο ενδιαφέρουσα και ουσιαστική. Για μελλοντικές δραστηριότητες προτείνεται η εισαγωγή πιο σύνθετων σεναρίων και ρεαλιστικών καταστάσεων, ώστε να διευρυνθεί περαιτέρω η χρήση της Ρομανί και να ενισχυθεί η εφαρμογή της σε καθημερινά πλαίσια.

β)Σκοπός –Στόχοι:

• Ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας και ιστορίας των Ρομά.
• Ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας για τη σημασία της 8ης Απριλίου.
• Ενθάρρυνση των μαθητών να εκφραστούν μέσα από τραγούδια, αφηγήσεις και παρουσιάσεις.
• Προώθηση της πολιτισμικής υπερηφάνειας και της αλληλοκατανόησης.

γ)Μέσα –Υλικά:

• Μουσικά όργανα και ηχητικός εξοπλισμός για τις παρουσιάσεις τραγουδιών
• Χώρος εκδήλωσης (αυλή σχολείου)
• Εικαστικό υλικό (αφίσες, φωτογραφίες, παρουσιάσεις)
• Κείμενα και ιστορίες που προετοιμάστηκαν από την συνεργασία μαθητών – εκπαιδευτικών
• Σημειώσεις για την ιστορία και τα γεγονότα της Παγκόσμιας Ημέρας των Ρομά

δ)Ενδεικτική Διάρκεια:1 μήνας

ε)Περιγραφή δράσης:

 Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο των μαθημάτων Ιστορίας και Μελέτης Περιβάλλοντος για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την ανάδειξη της ιστορίας και της πολιτισμικής ταυτότητας των Ρομά. Διοργανώθηκε σχολική εκδήλωση με αφορμή την 8η Απριλίου, την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά, στην οποία οι μαθητές/τριες παρουσίασαν τραγούδια, αφηγήσεις παραμυθιών και ιστορίες, καθώς και στοιχεία που αναδεικνύουν την πολιτισμική τους κληρονομιά. Η δράση σχεδιάστηκε ώστε να εμπλέξει όλη τη σχολική κοινότητα, ενισχύοντας την ευαισθητοποίηση για τη σημασία της ημέρας και προάγοντας την πολιτισμική υπερηφάνεια. Μέσα από τη συμμετοχή σε αφηγήσεις και παρουσιάσεις, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν δημιουργικά και να εφαρμόσουν γνώσεις και δεξιότητες από τα μαθήματα, ενισχύοντας παράλληλα την αλληλοκατανόηση και τη συλλογική εμπειρία μάθησης. Η εκδήλωση συνδέεται με το ΠΣ, καθώς προάγει την ιστορική και πολιτισμική συνείδηση, τη συμμετοχική μάθηση και την ενίσχυση της γλωσσικής και πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Η εκδήλωση πέτυχε τους στόχους της, καθώς οι μαθητές/τριες ανέδειξαν τη γνώση τους για την πολιτισμική κληρονομιά των Ρομά μέσα από τραγούδια, αφηγήσεις και παρουσιάσεις. Η ενεργή συμμετοχή τους και η δυνατότητα να εκφραστούν δημόσια κατέδειξαν ότι κατανόησαν βασικές πτυχές της ιστορίας και της γλώσσας Ρομανί, όπως διαπιστώθηκε από την ορθή χρήση λέξεων και εκφράσεων στις αφηγήσεις και τους διαλόγους τους. Το κοινό, αποτελούμενο από συμμαθητές/τριες, γονείς και εκπαιδευτικούς, παρατήρησε και ανέδειξε την περηφάνεια των μαθητών/τριών για τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους, ενισχύοντας την πολιτισμική υπερηφάνεια και την αλληλοκατανόηση. Η θετική ανταπόκριση των παιδιών και η ενεργή συμμετοχή του κοινού υπογραμμίζουν την αποτελεσματικότητα της δράσης και προτείνεται η επανάληψή της με περαιτέρω ενσωμάτωση καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για μεγαλύτερη εμβάθυνση στην πολιτισμική ταυτότητα.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Εξοικείωση των μαθητών/τριών με τη γλώσσα Ρομανί μέσω δημιουργικής έκφρασης.
• Ευαισθητοποίηση για σημαντικές Παγκόσμιες Ημέρες και θέματα που αυτές αναδεικνύουν.
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων γραφής και καλλιτεχνικής έκφρασης.
• Προώθηση της πολιτισμικής ταυτότητας και της γλωσσικής ποικιλίας.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Χαρτόνια και χαρτιά για αφίσες
• Χρώματα, μαρκαδόροι, κόλλες, ψαλίδια
• Υλικό αναφοράς για το περιεχόμενο των Παγκόσμιων Ημερών
• Λεξικά Ρομανί για υποστήριξη στη σύνταξη μηνυμάτων
• Υπολογιστές ή tablets με λογισμικά σχεδίασης (π.χ. Canva, PowerPoint)
• Πρόσβαση σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης (για δημιουργία εικόνων)
• Προβολέας ή διαδραστικός πίνακας για παρουσίαση εργασιών

δ) Ενδεικτική Διάρκεια:1 μήνας

ε) Περιγραφή δράσης:

 Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’ και πραγματοποιήθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα ως μέρος των μαθημάτων δημιουργικής γραφής και ψηφιακής τεχνολογίας. Στόχος ήταν η εξοικείωση των μαθητών/τριών με τη γλώσσα Ρομανί μέσω βιωματικής και δημιουργικής διαδικασίας, καθώς και η ευαισθητοποίησή τους σε σημαντικές Παγκόσμιες Ημέρες.

Οι μαθητές/τριες, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, δημιούργησαν αφίσες αφιερωμένες σε διάφορες Παγκόσμιες Ημέρες, τόσο χειροποίητες όσο και ψηφιακές. Χρησιμοποίησαν υλικά χειροτεχνίας αλλά και εργαλεία τεχνολογίας για να συνθέσουν μηνύματα στα Ρομανί, ενισχύοντας παράλληλα τη γλωσσική και ψηφιακή τους δεξιότητα. Επιπλέον, αξιοποίησαν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να εμπλουτίσουν τις δημιουργίες τους με εικόνες και οπτικά στοιχεία. Οι αφίσες παρουσιάστηκαν στην τάξη και στο σχολείο, προωθώντας τη δημιουργική έκφραση, την πολιτισμική συνείδηση και την εξοικείωση των μαθητών/τριών με τις νέες τεχνολογίες.

Η δραστηριότητα συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς ενισχύει την εκμάθηση και εφαρμογή της Ρομανί σε ρεαλιστικά πλαίσια, υποστηρίζει την ανάγνωση και γραφή, προάγει τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη, και ενθαρρύνει την πολυγλωσσική ανάπτυξη και την πολιτισμική ταυτότητα των μαθητών/τριών.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Η δραστηριότητα βοήθησε τους/τις μαθητές/τριες να εξοικειωθούν με τη γλώσσα Ρομανί, καθώς δημιούργησαν μηνύματα και κείμενα σε πραγματικά πλαίσια χρήσης. Η ανάγνωση και σύνθεση φράσεων στα Ρομανί σε συνδυασμό με τις εικόνες και τα ψηφιακά εργαλεία επέτρεψε στους/στις εκπαιδευτικούς να διαπιστώσουν την κατανόηση και εφαρμογή του νέου λεξιλογίου από τους μαθητές/τριες. Η συμμετοχή σε χειροτεχνία και ψηφιακή δημιουργία ενίσχυσε τη γλωσσική έκφραση, την καλλιτεχνική δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθηση των μαθητών/τριών. Επιπλέον, η δραστηριότητα ανέδειξε την πολιτισμική τους ταυτότητα και προώθησε τη σύνδεση της μητρικής γλώσσας με σύγχρονα μέσα, ενώ η ενεργή συμμετοχή και οι παρουσιάσεις των έργων συνέβαλαν στην αξιολόγηση της γλωσσικής κατανόησης και της δημιουργικής έκφρασης. Προτείνεται η συνέχιση της δράσης με περισσότερες τεχνολογικές εφαρμογές και συνεργατικά έργα, ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η πολυγλωσσική και πολιτισμική ανάπτυξη των μαθητών/τριών.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Ενίσχυση της επαφής των μαθητών/τριών με τη ζωντανή γλώσσα Ρομανί μέσα από τη διαγενεακή μετάδοση.
• Καλλιέργεια του σεβασμού και της εκτίμησης για την πολιτισμική τους κληρονομιά.
• Ενδυνάμωση της σχέσης σχολείου-οικογένειας και ενίσχυση της κοινότητας.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Χώρος στην τάξη για συνάντηση και παρουσίαση
• Μικρόφωνο

δ) Ενδεικτική Διάρκεια:1 μήνας

ε) Περιγραφή δράσης:

 Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Β’ έως ΣΤ’, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, με στόχο την άμεση επαφή των μαθητών/τριών με τη ζωντανή χρήση της Ρομανί μέσα από τη διαγενεακή μετάδοση. Σε ειδική συνάντηση στην τάξη προσκλήθηκαν γονείς που μιλούν Ρομανί για να μιλήσουν στα παιδιά στη μητρική τους γλώσσα. Οι γονείς διηγήθηκαν παραδοσιακές ιστορίες, τραγούδησαν τραγούδια και μοιράστηκαν λέξεις και φράσεις της καθημερινότητας, δίνοντας τη δυνατότητα στα παιδιά να ακούσουν και να αλληλεπιδράσουν με αυθεντικά γλωσσικά δεδομένα.

Η δράση σχεδιάστηκε ώστε να ενισχύσει την εμπειρική μάθηση, να προωθήσει την κατανόηση και χρήση της Ρομανί σε πραγματικά επικοινωνιακά πλαίσια και να συνδέσει την εκπαιδευτική διαδικασία με την οικογενειακή και κοινωνική εμπειρία των μαθητών/τριών. Η παρουσία γονέων δημιούργησε ένα θετικό κλίμα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων ακρόασης, προφορικού λόγου και αλληλεπίδρασης, ενώ η συνεργασία σχολείου και οικογένειας ενίσχυσε την αίσθηση κοινότητας και πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών/τριών. Η δραστηριότητα συνδέεται με το ΠΣ, καθώς ενισχύει τη βιωματική μάθηση της Ρομανί, προάγει την πολυγλωσσική ανάπτυξη και την πολιτισμική ευαισθητοποίηση των παιδιών, υποστηρίζοντας παράλληλα τη διαγενεακή μεταφορά γνώσεων και εμπειριών.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

 Η δράση απέδωσε σημαντικά όσον αφορά την επαφή των μαθητών/τριών με τη ζωντανή χρήση της γλώσσας Ρομανί. Οι μαθητές/τριες αναγνώρισαν και χρησιμοποίησαν λέξεις και φράσεις που άκουσαν από τους γονείς, γεγονός που διαπιστώθηκε μέσα από την ενεργή συμμετοχή τους σε συζητήσεις και μικρές αναδιηγήσεις των ιστοριών που παρουσιάστηκαν. Η αλληλεπίδραση με τους γονείς ενίσχυσε την κατανόηση της καθημερινής χρήσης της Ρομανί και προώθησε την εκτίμηση για την πολιτισμική τους κληρονομιά. Επιπλέον, η παρουσίαση τραγουδιών και αφηγήσεων βοήθησε τους/τις μαθητές/τριες να ενδυναμώσουν τις προφορικές τους δεξιότητες και την αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία. Η θετική ανταπόκριση και η αυθεντικότητα της εμπειρίας δείχνουν ότι οι στόχοι της δράσης επιτεύχθηκαν, ενώ προτείνεται η συνέχισή της με τακτικές διαγενεακές συναντήσεις για περαιτέρω ενίσχυση της γλώσσας και της σχέσης σχολείου-οικογένειας.

β) Σκοπός –Στόχοι:

• Ενίσχυση της αίσθησης κοινότητας μεταξύ μαθητών/τριών Ρομά από διαφορετικές περιοχές.
• Ανταλλαγή εμπειριών, γλωσσικών δεξιοτήτων και πολιτισμικών στοιχείων στη γλώσσα Ρομανί.
• Προώθηση της συνεργασίας και της φιλίας μεταξύ μαθητών/τριώνμέσα από σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.

γ) Μέσα –Υλικά:

• Υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο
• Πλατφόρμα τηλεδιάσκεψης
• Μικρόφωνα, κάμερες

δ) Ενδεικτική Διάρκεια:1 μήνας

ε) Περιγραφή δράσης:

Η δραστηριότητα εντάχθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας για τις τάξεις Δ’ έως ΣΤ’ και πραγματοποιήθηκε στο ωρολόγιο πρόγραμμα ως μέρος των μαθημάτων που εστιάζουν στην προφορική έκφραση, τη γλωσσική ποικιλία και τη συνεργατική μάθηση. Οργανώθηκε ζωντανή διαδικτυακή σύνδεση με σχολείο στο Διδυμότειχο όπου φοιτούν μαθητές/τριες Ρομά. Οι μαθητές/τριες των δύο σχολείων συνομίλησαν, αντάλλαξαν χαιρετισμούς και παρουσίασαν μικρές εργασίες στα Ρομανί, όπως τραγούδια, παραμύθια και καθημερινές φράσεις. Η επικοινωνία αυτή προώθησε την πολιτισμική ανταλλαγή και την εκμάθηση της γλώσσας μέσα από μια διαδραστική και σύγχρονη εμπειρία, ενώ ενίσχυσε τη χρήση της Ρομανί σε πραγματικά πλαίσια επικοινωνίας. Η δράση συνδέεται με το ΠΣ Γλώσσας, καθώς υποστηρίζει την ανάπτυξη προφορικών δεξιοτήτων, την ενίσχυση της πολυγλωσσικής ικανότητας των μαθητών/τριών και τη βιωματική μάθηση μέσα από τη συνεργασία και την τεχνολογία. Παράλληλα, προάγει την αίσθηση κοινότητας, τη φιλία και την ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων μεταξύ μαθητών από διαφορετικές περιοχές.

στ) Αναστοχασμός/Αξιολόγηση:

Η διαδικτυακή συνάντηση απέδωσε θετικά ως προς την επίτευξη των στόχων. Οι μαθητές/τριες χρησιμοποίησαν ενεργά τη γλώσσα Ρομανί για χαιρετισμούς, σύντομες φράσεις και παρουσίαση τραγουδιών και παραμυθιών, γεγονός που κατέγραψαν οι εκπαιδευτικοί μέσω παρατήρησης της συμμετοχής και της ορθότητας της χρήσης των λέξεων. Η επικοινωνία με συνομηλίκους από άλλο σχολείο ενίσχυσε την αίσθηση κοινότητας και φιλίας, ενώ η ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων έδειξε ότι οι μαθητές/τριες κατάλαβαν και σεβάστηκαν τις πολιτισμικές παραδόσεις των Ρομά. Η εμπειρία απέδειξε ότι η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο βιωματικής μάθησης και συνεργασίας, ενισχύοντας τόσο τη γλωσσική όσο και την κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Προτείνεται η τακτική διοργάνωση διασχολικών συναντήσεων για περαιτέρω εμπέδωση της γλώσσας και της πολιτισμικής ταυτότητας.