Η Μονάδα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ασχολείται με θέματα που αφορούν στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών) και τη σχολική ηλικία των μαθητών/τριών του δημοτικού (6-12 ετών). Γνωμοδοτεί για θέματα σχετικά με τα Προγράμματα Σπουδών του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου, το συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό (π.χ. Οδηγός νηπιαγωγού), τα σχολικά εγχειρίδια του δημοτικού, τα Εβδομαδιαία Ωρολόγια Προγράμματα του νηπιαγωγείου και του δημοτικού και για άλλα θέματα που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία των νηπιαγωγείων και των δημοτικών σχολείων.
Επιπλέον, εισηγείται -κατόπιν ερωτημάτων- στο Τμήμα Κοινοβουλευτικού Ελέγχου (ΤΚΕ) του Υ.ΠΑΙ.Θ., γνωμοδοτεί για τη διεξαγωγή προγραμμάτων που υλοποιούν διάφοροι φορείς π.χ. Πανεπιστήμια ή ερευνών που υλοποιούν μεταπτυχιακοί φοιτητές ή υποψήφιοι διδάκτορες στον χώρο της προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, η μονάδα δύναται να σχεδιάζει και να υλοποιεί έρευνες, οι οποίες έχουν ως αντικείμενο το πεδίο της προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης και να συμμετέχει σε χρηματοδοτούμενα ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα που αφορούν στην ως άνω συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης.