Η Τράπεζα Θεμάτων αποτελεί μέσο υποστήριξης της μάθησης και της διδασκαλίας και ως τέτοιο πρέπει πρώτα από όλα να αντιμετωπίζεται. Ως παιδαγωγικό εργαλείο υπηρετεί τη διαδικασία αξιολόγησης και στόχο της έχει να διευκολύνει και όχι να ελέγξει, να προσανατολίσει και όχι να δεσμεύσει. Παράλληλα, αποτελεί μια βάση πληροφοριών που υπερβαίνει τη χρηστικότητα της βαθμολόγησης και δίνει δυνατότητα για ευρύτερη αποτίμηση και επανασχεδιασμό του μαθήματος και της διδακτικής πράξης.
Ως ψηφιακή βάση θεμάτων αποβαίνει αποτελεσματική, αν τα επιλεγόμενα θέματα προς αξιολόγηση των μαθητών/τριων συμβάλουν στην εξασφάλιση των αρχών: της εγκυρότητας, της αξιοπιστίας και της αντικειμενικότητας.
Τα επιλεγόμενα σε κάθε γνωστικό αντικείμενο θέματα συνδέονται άμεσα με τις κατευθύνσεις του Προγράμματος Σπουδών, τις συνθήκες και την ποιότητα του διδακτικού έργου και τις δυνατότητες των μαθητών/τριών. Με αυτή την έννοια τα θέματα πρέπει να απηχούν την πραγματικότητα τη σχολικής εργασίας. Να είναι αποτελεσματικά σε σχέση με τους επιδιωκόμενους στόχους που ορίζεται να επιτευχθούν. Να διαθέτουν την αρετή της διακριτικότητας, δηλαδή να επιτρέπουν να διαπιστωθεί η ύπαρξη μαθητών με διαφορετικό επίπεδο ικανότητας-ανταπόκρισης.
Σημαντικός δείκτης επιτυχίας της Τράπεζας Θεμάτων στην αποστολή της είναι να περιορίσει την έμφαση που δίνεται στην ανάκληση δεδομένων πληροφοριακού υλικού. Να δώσει δείγματα θεμάτων που αξιολογούν την κατανόηση της διδασκόμενης ύλης, την πρόσληψη του περιεχομένου εννοιών, την ικανότητα επέκτασης, τη δυνατότητα γενικεύσεων και τη συνδυαστική αξιοποίηση αρχών, κανόνων και νόμων.
Θέματα-ερωτήσεις σύντομων απαντήσεων, αντικειμενικού τύπου και δοκιμιακού τύπου έχουν τη δική τους θέση στην ψηφιακή βάση θεμάτων ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο, τη διδακτική ενότητα και τους διδακτικούς στόχους που τίθενται. Κριτήριο βασικό είναι η ύπαρξη ποικιλίας γιατί η μονομέρεια οδηγεί σε παραπλανητικά αποτελέσματα. Ο θεματοδότης προσβλέπει στη μέτρηση γνώσεων, στη διαπίστωση δεξιοτήτων, στην ανάδειξη στάσεων και αξιών ή στην αποτίμηση της κριτικής σκέψης που αποτελούν και αυτά σοβαρά κριτήρια. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή τύπου θεμάτων είναι επιτυχής, αν οι στόχοι της διδασκαλίας συναρτώνται ή εναρμονίζονται με τους στόχους της αξιολόγησης.
Ιδιαίτερη σημασία για την ποιότητα των θεμάτων-ερωτήσεων του παιδαγωγικού εργαλείου που συνιστά η «Τράπεζα των Θεμάτων», αποκτά η σαφήνεια της διατύπωσης δεδομένων και ζητουμένων, η πληρότητα του τιθέμενου προβληματισμού ή της προβληματικής κατάστασης, η ορθότητα, η πρωτοτυπία στη σύλληψη, η σχέση του θέματος με τα ενδιαφέροντα και τον παραστατικό κύκλο των μαθητών/τριών, η συντομία και η αποφυγή διασαφήσεων.
Η διαμόρφωση έγκυρων, αξιόπιστων και αποτελεσματικών θεμάτων απαιτεί τη διερεύνηση και τον έλεγχο των εξής παραμέτρων: α) του προσδιορισμού του βαθμού δυσκολίας, β) της αντιστοιχίας με τους σκοπούς της διδασκαλίας, γ) της δοκιμής μέσα στην τάξη σε φυσιολογικές συνθήκες, δ) του προσδιορισμού της διακριτικότητας, ε) της σχέσης με τη φυσιογνωμία της διδακτικής ενότητας, στ) της μεταφοράς του θεματοδότη στη θέση του εξεταζόμενου μαθητή/τριας.
Επειδή τα επιλεγόμενα θέματα, σε κάθε περίπτωση, προκύπτουν από την παρεχόμενη στη σχολική τάξη διδακτική διαδικασία∙ επειδή η αξιολόγηση των θεμάτων ανατροφοδοτεί τη διδακτική πράξη∙ επειδή η Τράπεζα Θεμάτων υπηρετεί εξ ορισμού την ποιοτική αναβάθμιση του διδακτικού έργου∙ είναι χρήσιμο και παιδαγωγικά λυσιτελές α) να γίνεται προγνωστική εκτίμηση των αναγκών των μαθητών/τριων, β) να διαγιγνώσκονται οι μαθητικές δυσκολίες, γ) να παρακολουθείται η επίδοση των μαθητών/τριων, δ) να προσδιορίζεται η ουσία των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων.
Συναφές προς το περιεχόμενο της προηγούμενης παραγράφου είναι το ζητούμενο της μελέτης και του προβληματισμού του θεματοδότη ως προς την κατάκτηση των κατηγοριών διδακτικών στόχων, όπως είναι η χρηστική ταξινομία στόχων του Bloom: Γνώση, Κατανόηση, Εφαρμογή, Ανάλυση, Σύνθεση, Αξιολόγηση, όπως αυτή συμπληρώθηκε από τον Sanders.
